Czym jest masło klarowane (oczyszczone, ghee)? Właściwości i zastosowanie

Na przestrzeni ostatnich lat tłuszcze zwierzęce wypracowały sobie złą sławę. Powodują wzrost poziomu cholesterolu we krwi i są źródłem wolnych rodników. W ten sposób przyczyniają się do powstawania szeregu chorób cywilizacyjnych z miażdżycą na czele. Masło klarowane  (oczyszczone, ghee) jest w tym przypadku wyjątkiem, który potwierdza regułę. Nie tylko nie jest szkodliwe dla zdrowia, ale wpływa pozytywnie na wiele czynności organizmu. Pomaga też dbać o urodę i, co ważne, doskonale smakuje.

Z tego względu można śmiało zaprosić je do kuchni, tym bardziej, że stanowi zdrowszą alternatywę oleju rzepakowego i oliwy z oliwek.

Co to jest masło klarowane?

Zanim przyjrzymy się właściwościom masła klarowanego, warto zastanowić się, co kryje się pod tym tajemniczo brzmiącym pojęciem. Jest to stuprocentowy czysty tłuszcz, który w wyniku długiego procesu obróbki termicznej został pozbawiony wody, białka oraz wszelkich osadów. Nie zawiera także kazeiny oraz laktozy, przez co nie wywołuje alergii pokarmowych. Związana z brakiem białka wysoka temperatura dymienia, przekraczająca 250 stopni Celsjusza, powoduje z kolei, że masło klarowane świetnie nadaje się nie tylko do gotowania, ale także do smażenia potraw. Warto pamiętać przy tym, że jest to produkt dostępny w formie gotowej lub możliwy do samodzielnego przygotowania w domu.

Masło ghee - hinduski "dar bogów"

Masło klarowane często określa się mianem masła ghee. Są to bardzo podobne produkty powstające w niemal identyczny sposób. Różnica polega na tym, że masło klarowane jest przygotowywane z pominięciem etapu karmelizowania białka, co oznacza, że może zawierać jego niewielkie ilości. Nie można przy tym zapominać, że jest to produkt znany od wieków. Badania archeologiczne dowodzą, że ludzie używali go już 4 tysiące lat temu. Jego korzenie sięgają kultury indyjskiej. To właśnie Hindusi opracowali recepturę masła ghee, uważając je za tłuszcz doskonały. Używali go przy tym nie tylko do gotowania oraz jako składnika kosmetyków. Masło klarowane było też wykorzystywane do odprawiania rozmaitych rytuałów sakralnych, w tym ślubów i pogrzebów, a także stanowiło ważny element w medycynie ajurwedyjskiej. Do dziś uważa się, że jest to środek gwarantujący długowieczność, a także bezcenny specyfik na potencję. Od wieków Hindusi gotują również zioła w maśle klarowanym, co według medycyny ludowej zwiększa ich działanie lecznicze i powoduje szybszy powrót do zdrowia.

Klarowanie masła, czyli jak zrobić masło klarowane?

W tym celu należy klasyczne masło w kostce, w którym zawartość tłuszczu nie jest niższa niż 82%, umieścić w garnku i gotować przez około 40 minut do momentu całkowitego wyparowania wody. Gdy to nastąpi, masło przestanie wydawać charakterystyczny dźwięk bulgotania. Następnie należy pozostawić je na małym ogniu na kolejne kilkanaście minut. W tym czasie trzeba zbierać pianę z szumowin (białka mlecznego, osadów). Od czasu do czasu można je przemieszać.

W chwili, gdy cząstki stałe staną się niewidoczne (część substancji stałych opadnie na dno), pozostawiając czysty tłuszcz o intensywnie żółtym zabarwieniu, należy zdjąć garnek z ognia i zlać masło do przygotowanego wcześniej naczynia. Trzeba przy tym uważać, by nie zlewać substancji stałych z dna.  Produkt należy przechowywać w chłodnym miejscu, pozbawionym dostępu światła oraz wilgoci. W tym stanie może być przechowywany nawet kilka miesięcy.

Masło klarowane - właściwości. Bogactwo witamin, minerałów i kwasów tłuszczowych

Tym, co wyróżnia masło klarowane na tle innych tłuszczów jest wysokie stężenie składników odżywczych wpływających pozytywnie na kondycję organizmu. Produkt jest bogaty w witaminy, szczególnie A, D, E oraz K. Nie brakuje w nim niacyny oraz karotenoidów. W maśle ghee można znaleźć ponadto szereg minerałów. Zawiera ono między innymi wapń, potas, fosfor, miedź oraz mangan. Produkt jest także ceniony ze względu na obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych - oleinowego, linolowego, alfa-linolenowego czy eikozapentaenowego. Dzięki temu doskonale sprawdza się w niemal wszystkich rodzajach diet. Szczególnie jest zalecane wegetarianom.

Kaloryczność

Nie można jednak zapominać o tym, że masło klarowane jest wysokokaloryczne. W 100 gramach produktu znajduje się blisko 900 kalorii. Jest ono jednak używane w bardzo niewielkich ilościach, co powoduje, że nie przyczynia się aż tak do przyrostu tkanki tłuszczowej.

Tłuszcz, który dba o układ pokarmowy

Masło klarowane wpływa znakomicie na układ pokarmowy człowieka. Nadaje się dla osób z nietolerancją laktozy. Wzmacnia jednocześnie błonę śluzową żołądka, przeciwdziałając rozwojowi choroby wrzodowej. Reguluje wydzielanie soków trawiennych i wspomaga procesy metaboliczne. Zawarty w nim kwas masłowy pomaga z kolei zadbać o zdrowie jelit. Posiada także działanie przeciwzapalne. Co ważne, masło klarowane doskonale oczyszcza organizm z toksyn, dzięki czemu pozwala odciążyć wątrobę. Wzmaga jednocześnie przyswajanie witamin z pokarmów.

Zdrowe serce i optymalny profil lipidowy

Osoby zagrożone schorzeniami układu sercowo-naczyniowego powinny zamienić klasyczne tłuszcze roślinne i zwierzęce na masło klarowane. To produkt, który powoduje obniżenie poziomu złego cholesterolu LDL we krwi, zapobiegając tym samym odkładaniu się złogów tłuszczu w naczyniach krwionośnych. Dzięki temu masło klarowane idealnie sprawdza się w profilaktyce i wspomaganiu leczenia miażdżycy. Warto pamiętać, że jest to produkt, który świetnie uelastycznia ściany naczyń krwionośnych.

W trosce o układ nerwowy

Masło klarowane to idealny element diety dla osób przemęczonych oraz wykonujących pracę umysłową. To tłuszcz, który świetnie wspomaga pracę mózgu, dbając o dobrą kondycję neuronów i usprawniając przekazywanie między nimi impulsów nerwowych. W ten sposób masło ghee poprawia pamięć, również tę krótkotrwałą oraz ułatwia skupienie uwagi na wykonywanych czynnościach. Zawarte w nim nienasycone kwasy tłuszczowe pozwalają z kolei na profilaktykę i wspomagają leczenie schorzeń neurodegradacyjnych, w tym choroby Alzheimera. Masło klarowane, dzięki wysokiemu stężeniu witaminy A, wpływa też na kondycję wzroku i zapobiega rozwojowi zaćmy.

Masło klarowane dla pięknej cery i zdrowej skóry

Masło klarowane znajduje ponadto zastosowanie w kosmetyce. Może być stosowane bezpośrednio na skórę. Natłuszcza ją oraz zapewnia dobre nawilżenie i świetną elastyczność. Pozwala jednocześnie delikatnie zredukować zmarszczki i gwarantuje odpowiednie odżywienie cery. Masło klarowane sprawdza się ponadto u osób z problemami skórnymi. Doskonale łagodzi stany zapalne, przyspiesza gojenie się ran i zapobiega tworzeniu się rozległych bliznowców. Co ważne, sprawdza się także w przypadku oparzeń oraz odmrożeń.

Masło klarowane w kuchni

Masło klarowane znakomicie sprawdza się w kuchni. Posiada łagodną, lekko orzechową nutę, przez co świetnie podkreśla aromat potraw. Nie wpływa jednak na ich pierwotny smak, nie zmienia też walorów odżywczych. Można śmiało dodawać je do gotowania, duszenia, pieczenia oraz smażenia. Doskonale współgra zarówno z daniami mięsnymi, jak i tymi przyrządzanymi na bazie warzyw i owoców. Warto jednocześnie pamiętać o tym, że masło klarowane jest bardzo wydajne. Jedna łyżka produktu odpowiada czterem łyżkom olejów roślinnych. Jest także wyjątkowo trwałe. Chronione przed światłem i wilgocią zachowuje swoje walory smakowe i odżywcze przez około 9 miesięcy. W lodówce może stać do 15 miesięcy. Długi okres przydatności do spożycia wynika z tego, że w procesie klarowania masła zostają zabite niemal wszystkie drobnoustroje. Odparowanie wody powoduje z kolei niesprzyjające warunki dla rozwoju mikroorganizmów. Zawarte w nim tłuszcze nie są podatne na utlenienie, przez co masło klarowane nie jełczeje.