Babka lancetowata - właściwości, działanie, zastosowanie lecznicze. Napar z babki lancetowatej
Babka lancetowata występuje powszechnie na terenie całej Polski. Można ją spotkać w lesie, na łące czy na polu. Z tego względu często uważana jest za popularny chwast. Tymczasem ta niepozorna roślina kryje szereg właściwości leczniczych. Babka lancetowata była znana już przed tysiącami lat i do dziś odgrywa znaczącą rolę w ziołolecznictwie.
Roślina doskonale toleruje każdy rodzaj gleb - również te ubogie w składniki mineralne. Jest ponadto odporna na niekorzystne warunki atmosferyczne, co sprawia, że można ją spotkać w każdym zakątku kuli ziemskiej - od mroźnych Himalajów, po gorący Meksyk. W Europie jest bardzo pospolitym gatunkiem.
Od wieków znana w medycynie ludowej
Babka lancetowata to roślina, która była znana już w antyku. Przed trzema tysiącami lat Chińczycy stosowali jej nasiona jako środek moczopędny, wykrztuśny oraz pomagający w przypadku bezpłodności. Starożytni Egipcjanie leczyli nią rany po ukąszeniach węży oraz skorpionów, zaś dla Greków i Rzymian była panaceum na kilkadziesiąt chorób, w tym czerwonkę. Nie zapomniano o niej w starożytności, kiedy odkryto pozytywne działanie liści na łagodzenie opuchlizn, szczególnie tych pojawiających się w wyniku złamania lub stłuczenia kości. Twierdzono, że musi sprawdzać się w przypadku urazów, skoro nie ginie nawet na uczęszczanych drogach, gdzie rozjeżdżają ją metalowe obręcze kół i końskie kopyta. W późniejszych epokach babka lancetowata dzięki właściwościom przeciwkrwotocznym znajdowała zastosowanie w leczeniu gruźlicy oraz krwotoków w obrębie jamy brzusznej. W XVIII wieku z kolei była jednym z najpopularniejszych środków w kuracji zbyt obfitych miesiączek. W czasach nowożytnych babka lancetowata była wykorzystywana w charakterze odtrutki. Leczono nią również malarię i robaczycę.
Właściwości babki lancetowatej
Babka lancetowata to bylina o krótkim, grubym kłączu. Roślina dorasta zwykle do wysokości 40 centymetrów. Jej cechą charakterystyczną są długie wąskie liście o unerwieniu równoległym. To właśnie dzięki nim roślina jest często nazywana języczkami polnymi lub biczykami.
Babka lancetowata ( Plantago lanceolata )
W okresie kwitnienia z rozety liściowej wyrastają charakterystyczne, nagie szypułki zakończone brązowym kłosem, otoczonym niepozornymi, białymi kwiatami. Doskonałe zdolności adaptacyjne sprawiają, że można ją spotkać na wszystkich kontynentach. Rośnie także na dużych wysokościach w górach, dobrze znosząc niskie temperatury.
Właściwości lecznicze i zastosowanie babki lancetowatej
Najcenniejszym elementem babki lancetowatej są liście, ponieważ to właśnie w nich zgromadzone są witaminy i mikroelementy. Wśród tych pierwszych prym wiodą witaminy C i K oraz karoten. Minerały występujące w roślinie to z kolei cynk, żelazo, mangan, miedź, magnez i krzem. Nie brakuje też związków o działaniu leczniczym. Roślina jest bogata w saponiny, pektyny, flawonoidy, związki śluzowe, garbniki i kwasy organiczne. Aby sporządzić odwar czy napar z babki lancetowatej, jej liście powinno się zbierać w okresie kwitnienia, czyli od maja do września. Co ważne, powinny być suszone w zacienionym miejscu zaraz po zerwaniu, ponieważ szybko tracą swoje właściwości lecznicze. Warto odcinać je tuż przy ziemi, ponieważ dzięki temu szybciej wysychają. Do wykonania syropu z babki lancetowatej stosuje się z kolei świeże liście rośliny. Warto przy tym pamiętać, aby liście zbierać w lasach, na łąkach czy polach z dala od miejskich zanieczyszczeń. Rośliny bytujące przy ruchliwych ulicach i zakładach przemysłowych mogą bowiem zawierać duże ilości metali ciężkich, w tym ołów.
Działanie przeciwzapalne babki lancetowatej w kuracji przewodu pokarmowego i moczowego
Babka lancetowata jest ceniona przede wszystkim za właściwości przeciwzapalne. Powoduje to, że znajduje szerokie zastosowanie w kuracji stanów zapalnych jamy ustnej. Wyciąg z liści rośliny jest stosowany w charakterze płukanki gojącej afty, skaleczenia oraz redukującej dolegliwości po zabiegach stomatologicznych. Duża zawartość witaminy K sprawia, że roślina działa przeciwkrwotocznie. Zmniejsza przekrwienie błon śluzowych, obniżając przepuszczalność śródbłonka naczyń. Babka lancetowata wpływa również kojąco w przypadku nadżerek i owrzodzeń żołądka oraz przełyku. U osób cierpiących na nadkwasotę redukuje uczucie zgagi. Doskonale sprawdza się jako środek osłonowy w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz nieżycie jelit. Można ją stosować w celu pobudzenia wydzielania soku żołądkowego. Znane są także właściwości hepatoprotekcyjne babki lancetowatej, powodujące, że wyciąg z jej liści może być wykorzystywany wspomagająco w leczeniu schorzeń prowadzących do uszkodzenia wątroby. Napar z liści babki można też stosować przy lekkich biegunkach. Właściwości przeciwzapalne rośliny sprawiają, że odwar z jej liści jest pomocy w kuracji infekcji dróg moczowych, szczególnie zapalenia pęcherza moczowego, cewki moczowej oraz gruczołu krokowego.
Wpływ na skórę
Ta popularna roślina lecznicza jest stosowana także jako specyfik pomagający goić rany oraz rozmaite podrażnienia skórne. Duża zawartość cynku wykazującego działanie antyalergiczne sprawia, że świeżym, zgniecionym liściem można nacierać miejsca ukąszenia przez komary oraz inne insekty, uzyskując w ten sposób ulgę i redukując uczucie swędzenia czy pieczenia. Zastosowanie babki lancetowatej pomaga szybciej pozbyć się zaczerwieniania oraz łagodzi obrzęk. Za procesy ściągające odpowiedzialne są występujące w liściach taniny. Warto pamiętać o tym, że roślina jest wykorzystywana w dermatologii oraz kosmetologii. Zawarte w niej substancje chemiczne oczyszczają skórę, działają tonizująco i przyspieszają odnowę naskórka. Ograniczają wydzielanie sebum, przez co są bezkonkurencyjne w pielęgnacji cery tłustej oraz trądzikowej. Świeżo wyciśnięty sok z rośliny dodaje się także do płukanek do włosów skłonnych do przetłuszczania się, łupieżu i wypadania. Wyciągi z babki lancetowatej są też stosowane do przemywania oczu. Redukują zasinienia i niwelują obrzęk powiek. Działają antyseptycznie w przypadku zapalenia spojówek.
Nie tylko przy przeziębieniach
Duża zawartość substancji śluzowych powoduje, że babka lancetowata jest znakomitym lekarstwem dla górnych dróg oddechowych. Świetnie sprawdza się w przypadku duszącego kaszlu. Rozszerza oskrzela, rozrzedza i ułatwia wykrztuszanie wydzieliny zalegającej w płucach oraz oskrzelach. Napar z rośliny jest zalecany jako środek do płukania gardła przy rozmaitych infekcjach. Spożywanie go pomaga z kolei pozbyć się chrypki towarzyszącej stanom zapalnym krtani. Babka lancetowata jest ceniona także przez astmatyków oraz osoby cierpiące na katar sienny. Hamując wydzielanie śluzu, świetnie łagodzi dolegliwości. Duża zawartość witaminy C sprawia, że roślina stymuluje układ odpornościowy, pomagając zapobiegać i walczyć z infekcją. Dzięki obecności glikozydów, szczególnie aukubiny, roślina wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i pozwala zwalczyć inwazję drobnoustrojów. Badania prowadzone na przestrzeni ostatnich lat wskazują, że odwar z liści babki lancetowatej stymuluje wydzielanie interferonu, dzięki czemu pomaga rozprawić się z chorobami wywołanymi przez wirusy. Co ważne, interferon chroni komórki przed wnikaniem do nich wirusów onkogennych wywołujących raka. Naukowcy przekonują, że roślina może być zatem stosowana w profilaktyce nowotworów.
Napary, nalewki i świeże liście babki lancetowatej
Babka lancetowata jest rośliną, która znajduje zastosowanie w kuchni. Posiekane, świeże liście można dodawać do sałatek. Doskonale komponują się z miętą oraz z mniszkiem. Ponadto, świetnie współgrają z białym serem oraz zupami jarzynowymi. W wielu regionach Europy liście babki gotuje się jak kapustę. Z kolei jej nasionami przypominającymi w smaku siemię lniane można wzbogacać wypieki - ciastka, bułki oraz chleb.Warto także pokusić się o sporządzenie nalewki idealnej w okresie przeziębień i grypy.
Przepis na nalewkę
W tym celu należy liście zmielić, a następnie zalać około 100 mililitrami przegotowanej, letniej wody. Otrzymaną w ten sposób papkę przecedza się przez gazę do garnka, dosypuje 100 gram cukru i gotuje, nie doprowadzając jednak do wrzenia. Na sam koniec, do wywaru należy dodać 50 mililitrów alkoholu.
Napar z babki lancetowatej może zaś stanowić doskonały zamiennik herbaty.
Przepis na napar
W tym celu jedną łyżeczkę suszonych liści należy zalać wrzątkiem i pozostawić pod przykryciem na około 15 minut. Wykorzystując lecznicze walory babki lancetowatej, warto też sporządzić odwar z jej suszonych liści, który następnie można pić lub przemywać nim skórę oraz rany. W tym celu jedną dużą łyżkę suszonej rośliny należy zalać szklanką wody i gotować przez 5 minut.
Na rany, stłuczenia oraz zmiany skórne stosuje się także okłady ze zmiażdżonych, świeżych liści babki lancetowatej.
Komentarze