Bazylia - przyprawa: właściwości, uprawa

BazyliaBazylia jest obecnie jedną z najpopularniejszych przypraw, a jako składnik sałatek czy zapiekanek już dawno stała się rośliną wyjątkowo ważną. Bazylia to roślina o wyjątkowych właściwościach, którą jako dodatek do potraw zaleca już niejeden przepis.

Czym może zaskoczyć miłośników dobrej kuchni ta przyprawa? Dlaczego bazylia stała się tak popularna na całym świecie?

Słowo "basilicus" wywodzi się z greki i oznacza "króla". Już samo to mówi nam wiele o tym, jak ważna jest ta niezwykle popularna przyprawa. Bazylia jest rośliną jednoroczną wywodzącą się z rodziny wargowych. Osiąga do ok. 50 cm wysokości i ma przeważnie ciemnozielone łodygi i mięsiste listki mające od 30 mm do 100 mm. Posiada wiele odmian, które różnią się pomiędzy sobą nie tylko swym wyglądem, ale także smakiem i aromatem. W Polsce popularna jest zwłaszcza bazylia pospolita (ocimum basilicum), zwana także polskim bazyliszkiem. Ma ona pikantno-słodki smak i nieco słodkawy anyżkowo-goździkowy aromat. Bazylia ma bardzo wiele różnych odmian - przykładowe: bazylia tajska, grecka, czerwona, cytrynowa, korzenna, cynamonowa.

Za ojczyznę bazylii uważa się południowe rejony Azji, pierwotnie uprawiano ją przede wszystkim w Chinach oraz w Indii. Roślina ta znana była już wieki temu - ozdabiała dawniej kolumny świątyń i pałaców, a w niektórych krajach uważana była wręcz za świętą. Wierzono też, że posiada ona magiczne właściwości. W Europie pojawiła się po raz pierwszy w IV w. p. n. e., sprowadzili ją żołnierze Aleksandra Wielkiego, powracający z wypraw wojennych na Wschodzie. Do Polski dotarła dość późno, bo dopiero w XVI w., najprawdopodobniej za sprawą Włochów.

Uprawa bazylii

Bazylię uprawia się w różnych rejonach świata, a zwłaszcza w Hiszpanii, Francji, na Węgrzech, w Kalifornii. Każdy z nas może też wyhodować własną bazylię u siebie w domu - można ją kupić w doniczce i postawić w kuchni. W ten sposób będziemy mieć stały dostęp do jej świeżych listków, a w powietrzu będzie unosił się zapach, przywołujący nam na myśl włoskie potrawy. To także świetny sposób na odstraszenie wszelkich owadów, w tym znienawidzonych przez nas komarów.

Bazylia w doniczce

Uprawa bazylii w doniczce

Lecznicze właściwości bazylii

Obecnie bazylia jest ceniona również za swe właściwości lecznicze, o których wiemy coraz więcej. W liściach tej rośliny znajdują się nie tylko olejki lotne, ale i liczne garbniki oraz składniki mineralne. Nie brak w nich też kwasów organicznych oraz witamin (te można znaleźć przede wszystkim w świeżych listkach bazylii). Dzięki wszystkim tym składnikom bazylia nie tylko nadaje potrawą pięknego aromatu i delikatnego smaku, ale i korzystnie wpływa na stan naszego zdrowia.

Bazylia ma zbawienne działanie zwłaszcza na nasz układ trawienny: zapobiega skurczom żołądka, dzięki niej łatwiej przyswajamy wartościowe składniki zawarte w pokarmie, poprawia procesy trawienne, wpływa także pozytywnie na nasz apetyt. Ponadto, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, co jest bardzo pomocne w przypadku wzdęć i niestrawności. Do swojej diety powinny włączyć ją zwłaszcza osoby chorujące na cukrzycę typu drugiego bądź mające nadwagę. Obniża ona bowiem poziom cukru, co sprawia, że organizm produkuje mniej insuliny. Badania dowodzą, że bazylia ma właściwości uspokajające, dzięki czemu pomoże przy depresji, nadpobudliwości i problemach ze snem. Olejki  eteryczne zawarte w tej roślinie charakteryzują się działaniem antybakteryjnym, przez co bazylia może być wykorzystywana przy odkażaniu ran i jest częstym składnikiem maści na skaleczenia. Warto wiedzieć też, że roślina jest bogatym źródłem wielu witamin i substancji odżywczych, a zwłaszcza witaminy K, B9 i B2 oraz kwasu foliowego i żelaza. Bazylię, w celach zdrowotnych, stosuje się przede wszystkim w formie naparów.

Przeciwwskazania w stosowaniu bazylii

Pamiętajmy jednak, że pomimo wielu zdrowotnych właściwości bazylii, posiada ona również pewne przeciwwskazania. Wystrzegać się jej powinni zwłaszcza ludzie po przebytych zawałach, udarze mózgu i z problemami z krzepliwością krwi. Nie nadaje się do spożywania dla kobiet w ciąży albo karmiących matek. Rośliny tej nie poleca się też osobom cierpiącym na padaczkę i mającym problemy z ciśnieniem. Ostrożnie należy się również obchodzić z olejkiem z bazylii - przyjmowany regularnie i w dużych dawkach może bowiem doprowadzić do zatrucia organizmu.

Jak stosować bazylię w kuchni?

Bazylia jest nieodzownym elementem kuchni śródziemnomorskiej, świetnie komponuje się zwłaszcza z pomidorami, przyprawia się nią też chętnie potrawy makaronowe, mięsne, rybne, różne sosy i zupy. Najbardziej popularne danie, którego podstawę stanowi właśnie ta roślina, to oczywiście pesto. Wiele osób nie wyobraża sobie bez niej pizzy czy spaghetti. Bazylia idealnie pasuje do sałaty oraz grochu, można nią doprawiać także grzyby oraz ogórki. Jako zioło idealnie może sprawdzić się w masłach smakowych, pastach twarogowych oraz w sosach na bazie śmietany lub majonezu. Trudno też wyobrazić sobie przepis na tradycyjną, włoską pizzę, w którym nie znalazłaby się i bazylia.

Pesto - bazylia i inne składniki

Pesto - bazylia i inne składniki

Choć bazylię można stosować na kilka sposobów, to zaleca się dodawanie do potraw jej świeżo zerwanych listków (porwanych lub w całości, ale nie krojonych). Bazylia pod taką postacią ma bowiem najbardziej intensywny smak i aromat. Po wysuszeniu roślina ta traci ponad połowę swych właściwości. Warto pamiętać o tym, by bazylię dodawać dopiero pod koniec gotowania, w innym wypadku mogą przepaść jej walory smakowe. Jeżeli kupujemy bazylię w doniczce, zwróćmy uwagę na to, by jej liście były sprężyste, a nie zwiędnięte i by miały żywy kolor (najczęściej zielony, choć spotkamy się też z odmianą o np. czerwonych liściach). Ponieważ bazylia pachnie i smakuje najmocniej w okresie przed zakwitnięciem, zaleca się obrywać jej kwiaty, gdy tylko się one pojawią.

Komentarze