Chlor - rola w organizmie, zapotrzebowanie, niedobór, nadmiar, zatrucie chlorem

Chlor to pierwiastek bardzo reaktywny, który tworzy liczne związki nieorganiczne i organiczne. W czystej postaci chlor jest gazem o właściwościach trujących. Większość z nas może kojarzyć chlor jako składnik środków do dezynfekcji, jednak w rzeczywistości ten mikroelement jest bardzo ważny dla naszego zdrowia.

Dla organizmu człowieka znacznie mają chlorki, czyli jony związane z innymi pierwiastkami. Przede wszystkim niezbędny jest chlorek sodu, dostarczany z solą i produktami ją zawierającymi.

Rola chloru w organizmie

Wpływ chloru na zdrowie należy rozpatrywać w kontekście wpływu chlorku sodu na funkcjonowanie organizmu. W takiej postaci chlor występuje w osoczu krwi oraz soku żołądkowym. Związek ten odgrywa kluczową rolę w regulowaniu gospodarki wodno - elektrolitowej organizmu. W ten sposób chlor reguluje pH organizmu, stwarzając optymalne warunki do pracy narządów. Jakiekolwiek zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej odbijają się niekorzystnie na zdrowiu, niekiedy prowadząc do rozwoju kwasicy lub zasadowicy - stanów potencjalnie zagrażających życiu.

Chlorek sodu reguluje ponadto osmotyczność płynów ustrojowych, zapewniając równowagę osmotyczną między wnętrzem komórek a płynem pozakomórkowym. Ma to ogromne znaczenie dla właściwego nawodnienia organizmu oraz regulowania diurezy, czyli objętości moczu produkowanej przez nerki. Chlor reguluje ponadto poziom sodu w organizmie, co ma wpływ na wartość ciśnienia krwi. W przewodzie pokarmowym chlor aktywuje syntezę enzymów trawiennych, takich jak amylaza ślinowa, a także uczestniczy w produkcji kwasu solnego w żołądku.

Występowanie chloru w diecie

Najbogatszym źródłem chlorku sodu jest oczywiście sól kuchenna. Kolejnymi źródłami chlorku sodu są produkty zawierające sól - wędliny, konserwy, dania typu instant. Chlorki występować mogą także w niewielkich ilościach w wodach mineralnych.

Zapotrzebowanie na chlor

Optymalny poziom chlorków we krwi to około 95 - 105 mmol/l. Aby zapewnić taką ilość chloru, należy dostarczać odpowiednich jego ilości wraz z dietą. Zapotrzebowanie na chlorki różni się dla poszczególnych grup wiekowych i wynosi odpowiednio:

• dzieci do 5 miesiąca - 190 mg na dobę
• dzieci od 6 do 12 miesiąca - 570 mg na dobę
• dzieci od 1 do 3 roku życia - 1150 mg na dobę
• dzieci od 4 do 6 roku życia - 1550 mg na dobę
• dzieci od 7 do 9 roku życia - 1850 mg na dobę
• dzieci od 10 do 12 roku życia - 2000 mg na dobę
• dzieci od 13 do 18 roku życia - 2300 mg na dobę
• dorośli do 50 roku życia - 2300 mg na dobę
• dorośli od 51 do 65 roku życia - 2150 mg na dobę
• dorośli od 66 do 77 roku życia - 2000 mg na dobę
• dorośli powyżej 77 roku życia - 1850 mg na dobę.

Niedobór chloru w organizmie

Zbyt niski poziom chlorków w organizmie spowodowany jest najczęściej nadmierną utrata jonów chlorkowych. Mowa o nadmiernej diurezie w przebiegu niektórych chorób nerek czy zaburzeń hormonalnych, nadmiernym poceniu się, biegunkach i wymiotach, rozległych oparzeniach. Hipochloremia, czyli niskie stężenie chlorków towarzyszy także zbyt wysokiemu poziomowi białka we krwi lub podczas podawania płynów elektrolitowych i nadmiernego rozcieńczenia krwi.

Objawy niskiego poziomu chlorków w organizmie:

• osłabienie siły mięśniowej,
• drżenie mięśni,
• bóle i zawroty głowy,
• przewlekłe zmęczenie,
• zaburzenia pamięci i koncentracji.

Najpoważniejszą konsekwencją niskiego poziomu chlorków jest wzrost pH krwi powyżej 7,45 i rozwój zasadowicy.

Nadmiar chloru w organizmie

Zbyt wysoki poziom chlorków, czyli hiperchloremia spowodowana może być nadmiernym spożyciem soli w diecie. Niekiedy przyczyną nadmiaru chlorków jest zbyt niski poziom białka we krwi, utrata wodorowęglanów przez przewód pokarmowy czy schorzenia nerek. Także w przebiegu zespołu Cushinga może dojść do nadmiernej ilości chlorków we krwi. Hiperchloremia objawia się przede wszystkim zaburzeniami ze strony układu nerwowego i mięśniowego. Zauważalne jest zmęczenie, osłabienie mięśni, zaburzenia równowagi. Często dochodzi do rozwoju nadciśnienia, mogą pojawić się biegunki, nudności i wymioty. Hiperchloremii towarzyszą także zaburzenia pracy nerek i serca.

Najpoważniejszą konsekwencją zbyt wysokiego poziomu chlorków we krwi jest spadek pH poniżej 7,35 i rozwój kwasicy. W jej przebiegu dochodzi m. in. do poważnych zaburzeń pracy serca czy oddychania.