Czarna jagoda - właściwości lecznicze

Czarna jagodaCzarna jagoda - właściwości lecznicze. Czarna jagoda to zwyczajowa nazwa borówki czarnej, która występuje także pod kilkoma innymi nazwami: borówka, borówka czernica, czernica, borowina, jagoda leśna, jagodzianka.

Jest to urocza krzewinka z rodzaju dwuliściennych, z rodziny wrzosowatych, dorastająca do wysokości od 15 do 60 cm. Występuje niemal w całej Europie, Azji i Ameryce Północnej, głównie na obszarach o klimacie umiarkowanym. W Polsce jest rośliną bardzo pospolitą i powszechnie znaną. Przy tym bardzo smaczną, w której zbieranie angażują się nawet dzieci, traktując to zajęcie jako dobrą przygodę.

Niektórzy z nas z rozrzewnieniem wspominają umorusane jagodami buzie i ząbki, którymi „straszyliśmy” najbliższych. No i ten smak…! Czarne jagody są znakomite na surowo, w pierogach, knedlach, zupach, deserach i ciastach. Sporządzone z nich konfitury, dżemy, soki, kompoty i nalewki, to specjalność polskiej kuchni. No i oczywiście JAGODZIANKI, czyli drożdżowe bułeczki z jagodami, którym nie sposób się oprzeć.

Czarne jagody zaliczane są do najzdrowszych owoców. W 100 gramach jagód znajdziemy 40 kcal, a ponadto: białka, węglowodany, potas, wapń, fosfor, magnez, sód, żelazo, cynk, kwas foliowy oraz witaminy A, B1 i B2, C i PP. Ze względu na obecność witamin oraz kwasu foliowego czarne jagody polecane są kobietom w ciąży oraz planującym ciążę. Do celów leczniczych wykorzystywane są liście, zbierane wczesną wiosną lub pod koniec lata oraz czarne kuliste owoce, zbierane od końca czerwca do sierpnia i suszone - najlepiej w suszarni. Liście zawierają flawonoidy, glikozydy fenolowe, garbniki, antocyjany, olejek eteryczny, kwasy organiczne, cukry, sole mineralne oraz glukokininy, czyli substancje działające podobnie jak insulina. Dzięki obecności antocyjanów przetwory z liści jagody obniżają poziom cukru we krwi.

Z kolei w owocach występują duże ilości barwników antocyjanowych, kwasów organicznych i pektyn. Zawarte w jagodach ciemne barwniki z grupy flawonoidów są aktywne biologicznie na poziomie komórkowym, dzięki czemu chronią mózg przeciw działaniu czasu. Wykazują też właściwości pobudzające rozwój nowych komórek w mózgu. Substancje czynne zawarte w jagodach działają korzystnie na skórę, stymulując keratynocyty, które pobudzają procesy regeneracyjne skóry. Ich obecność poprawia napięcie włókien kolagenu i elastyny oraz utrzymuje w skórze optymalne stężenie kwasu hialuronowego, który silnie ją nawilża. Z kolei kąpiele z dodatkiem odwaru z liści działają na skórę antyseptycznie, ściągająco i przeciwzapalnie.

Dzięki swym właściwościom czarne jagody były znane i wykorzystywane w lecznictwie już od najdawniejszych czasów, między innymi przez plemiona słowiańskie - w leczeniu kaszlu, gruźlicy płuc, zakażeń pokarmowych, bólu brzucha, egzemy, wysypki, oparzeń oraz przeciw glistom i robakom. Karotenoidy zawarte w owocach jagody poprawiały wzrok, stymulując produkcję rodopsyny, czyli substancji odpowiedzialnej za właściwie widzenie o zmroku. Właśnie z tego względu brytyjscy piloci podczas II wojny światowej przed nocnymi lotami jadali dżemy z jagód. Wiadomo też, że czarne jagody usprawniają krążenie w gałce ocznej, poprawiając jej zaopatrzenie w tlen i substancje ożywcze. Mogą być więc stosowane w zapaleniu lub zwyrodnieniu siatkówki oraz osłabieniu wzroku spowodowanego zaburzeniami krążenia, szczególnie u osób starszych.

Owoce czarnej jagody już od wieków były używane jako doskonały środek przeciw biegunce spowodowanej zakażeniem jelitowym lub zatruciem pokarmowym. Zawarte w nich garbniki hamują bowiem rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych przewodu pokarmowego, zapobiegając odwodnieniu organizmu. Świeże owoce i wyciągi mają działanie rozluźniające przy zaparciach i jednocześnie przeciwbiegunkowe.

Źródła:

  • Koniuszy E., Czarna jagoda. Vaccinium myrtillus L. Aura 2013 nr 11, dodatek Zioła a Zdrowie nr 183.

Komentarze