Boczniaki: właściwości, wartości odżywcze, kalorie, cena, uprawa

BoczniakiWokół grzybów na przestrzeni wieków narosło wiele mitów. Niektóre starożytne plemiona przypisywały im magiczne i lecznicze właściwości, inne uważały za dzieło szatana. Jednym z grzybów, który w ostatnich latach święci triumfy na kulinarnej arenie jest boczniak. Dlaczego warto po niego sięgać? I w jaki sposób grzyb rosnący na zmurszałych pniach drzew może wpłynąć na zdrowie? O tym dowiecie się z dalszej części tekstu.

Właściwości boczniaków

Wieloletnie badania naukowców sprawiły, że dziś nie tylko uważamy boczniaki za znakomity dodatek do potraw, ale jesteśmy przekonani o ich pozytywnym wpływie na zdrowie. Poniżej przedstawione są kilka z nich.

Stanowią zamiennik dla mięsa

Dlaczego warto jeść boczniaki? Przede wszystkim ze względu na walory odżywcze i prozdrowotne. Grzyby te zawierają dobrze przyswajalne białko - podstawowy składnik budulcowy komórek. Aminokwasy stanowią około 1,6 % masy świeżych owocników. Obok aminokwasów endogennych występują aminokwasy egzogenne, czyli te, których organizm człowieka nie potrafi syntetyzować i należy dostarczać je z pożywieniem. Jeszcze do niedawna podstawowym ich źródłem było mięso. Dziś coraz więcej osób zastępuje dania mięsne potrawami z roślin bogatych w aminokwasy egzogenne lub sięga po grzyby, w tym po boczniaki.

Wspomagają odchudzanie

Boczniaki są także znakomitym wyborem dla osób, które przebywają na diecie i walczą z nadwagą. Grzyby te zawierają bardzo mało węglowodanów, dzięki czemu są niskokaloryczne. W 100 gramach produktu znajduje się nie więcej niż 50 kalorii. Mają też niski indeks glikemiczny, co powoduje, że można dołączyć je do diety diabetyków. Warto pamiętać o tym, że ściany komórkowe boczniaków są zbudowane z chityny. To polisacharyd podobny do celulozy i tak jak ona, niepodlegający trawieniu w przewodzie pokarmowym człowieka. Chityna daje jednak uczucie sytości, dzięki czemu potrawy z boczniaków świetnie zaspokajają głód na wiele godzin. Dbają też o prawidłowy rozwój pożytecznych bakterii jelitowych i ograniczają wchłanianie tłuszczów oraz cukrów do krwiobiegu. Nie można zapominać też o tym, że boczniaki zawierają bardzo małą ilość lipidów, z których większość stanowią wielonienasycone kwasy tłuszczowe wpływające pozytywnie na pracę układu nerwowego i krwionośnego.

Boczniaki - wartości odżywcze

Po boczniaki warto sięgać także z powodu wysokiej zawartości mikroelementów i witamin. Wśród tych pierwszych prym wiedzie potas. Pierwiastek ten znakomicie reguluje ciśnienie krwi, chroniąc pośrednio przed zawałem serca czy udarem mózgu. W boczniakach nie brakuje ponadto żelaza zapobiegającego anemii czy magnezu odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Na uwagę zasługuje również wysokie stężenie wapnia. Minerał, razem z występującą w boczniakach prowitaminą D, pozwala zadbać o prawidłowy stan kości, zapobiegając utracie ich gęstości. Dzięki temu spożywanie boczniaków zaleca się kobietom po 40 roku życia, które są zagrożone osteoporozą. Dodatkowo witamina D stymuluje układ odpornościowy. Boczniaki są również cennym źródłem witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego, chroniącego przed anemią i warunkującego prawidłowy rozwój płodu u kobiet w ciąży. Na uwagę zasługuje witamina B1, biorąca udział w przemianie węglowodanów i odpowiedzialna za właściwe przewodnictwo nerwowe oraz witamina B3 biorąca udział w syntezie hormonów płciowych i obniżająca poziom cholesterolu. W boczniakach nie brakuje też witaminy B2 warunkującej prawidłową pracę układu odpornościowego oraz biorącej udział w procesach krwiotwórczych. Ryboflawina pozwala zadbać o dobrą kondycję skóry, włosów i paznokci.

Boczniaki w profilaktyce i leczeniu nowotworów

Na tym jednak nie koniec wyjątkowych właściwości boczniaków. Badania naukowe prowadzone niezależnie w wielu ośrodkach na świecie pozwoliły wysunąć tezę, że pleuran, czyli polisacharyd występujący w boczniakach skutecznie hamuje rozwój niektórych komórek nowotworowych w tym mięsaka. Występujące w boczniakach ostrygowatych alfa-glukany to związki chemiczne o udowodnionym działaniu przy zwalczaniu komórek raka piersi oraz okrężnicy. Z kolei białko nebrodeolizyna, wyekstrahowane z owocników tych grzybów, może w przyszłości posłużyć jako lekarstwo na HIV.

Obniżają poziom cholesterolu i cukru we krwi

Boczniaki powinny wprowadzić do swojej diety osoby zagrożone chorobami serca oraz cukrzycą. Po pierwsze grzyby te są bogate w chitynę, hamującą wchłaniane cukrów i cholesterolu w kosmkach jelita cienkiego. Po drugie boczniaki są doskonałym źródłem antyoksydantów. Skutecznie zwalczają wolne rodniki, odpowiedzialne za uszkodzenia komórek prowadzące do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Zawarte w nich substancje o charakterze przeciwutleniającym skutecznie zwiększają żywotność i zdrowotność komórek, pozwalając mimo upływu lat cieszyć się doskonałą kondycją. W boczniakach można znaleźć także lowastatynę. To złożony związek chemiczny o udowodnionym działaniu, zmniejszającym poziom złego cholesterolu we krwi. Badania naukowe potwierdzają, że osoby spożywające regularnie potrawy z boczniaków, mogą w naturalny sposób wyrównać swój profil lipidowy. Długotrwałe spożywanie tych grzybów pozwala także ustabilizować poziom cukru we krwi.

Cena boczniaków

Za tacę 200-gramową świeżych grzybów należy zapłacić około 5-7 zł, co przelicza się na 25-35 zł za kilogram. W przypadku boczniaka cytrynowego cena jest podobna. Za jedno pudełko 100 gram zmielonych boczniaków ostrogowatych cena wynosi 25 zł.

Boczniaki w kuchni - dania

Boczniaki to uniwersalne grzyby, które można przyrządzać na wiele sposobów. Pod wpływem wysokiej temperatury nie tracą swoich właściwości odżywczych i leczniczych. Panierowane staną się doskonałym, wegetariańskim zamiennikiem klasycznych kotletów mięsnych. Z pokrojonych w paski i ugotowanych można przygotować zupę. Boczniaki świetnie smakują jako dodatek do sosów lub usmażone na patelni. Są ponadto doskonałym dodatkiem do potraw kuchni azjatyckiej, w których znakomicie komponują się z duszonymi warzywami. Grzyby te nadają się również do marynowania. Należy jednak pamiętać o tym, że ocet, będący w tym przypadku konserwantem, może ograniczyć ich walory prozdrowotne.

Uprawa boczniaków

Uprawa boczniaków

Uprawa boczniaków

Boczniaki w dzikiej postaci rosną na pniach drzew liściastych. Ułożone dachówkowato owocniki można spotkać nie tylko w lasach, ale także w parkach i ogrodach. Występują na całej kuli ziemskiej oprócz Antarktydy. W Polsce najbardziej popularne są dwie odmiany grzyba: boczniak ostrygowaty i boczniak cytrynowy. Pojawiają się od października do lutego. Warto także pamiętać o tym, że coraz większą popularnością cieszą się domowe hodowle boczniaków. Baloty z trocin przerośnięte grzybnią lub specjalne grzybnie na fusach z kawy można kupić w sklepach ogrodniczych lub punktach ze zdrową żywnością.