Jajka - właściwości, wartości odżywcze, kalorie. Skorupki jaj

Trudno wyobrazić sobie bez jaj nie tylko święta Wielkanocne, ale także polską kuchnię. Przyrządzane na rozmaite sposoby, zaskakują nie tylko ciekawym smakiem, ale posiadają szereg właściwości odżywczych. Jako jedyny produkt mogą stanowić składnik monodiety. Jajka kurze są jednym z podstawowych elementów w jadłospisie Europejczyków.

Dlaczego warto po nie sięgać? Czy jajka powodują wzrost poziomu cholesterolu? Co powoduje, że świetnie sprawdzają się w charakterze śniadania po suto zakrapianej imprezie? Ile jajek tygodniowo może zjeść dorosły człowiek? Ile kalorii ma jajko? Jeśli chcecie znać odpowiedź na te i inne pytania, zapraszamy do zapoznania się z poniższymi informacjami.

Jajka - podstawowy składnik diety od tysięcy lat

Jajka kurze stanowią składnik ludzkiej diety już od 9 tysięcy lat - tak przynajmniej przekonują archeolodzy. Około 7 tysięcy lat temu powstały pierwsze na świecie hodowle kur. Udomawianie drobiu zapoczątkowali Chińczycy oraz Hindusi. Następnie fermy kur pojawiły się w Egipcie oraz w starożytnej Sumerii. Około 800 lat przed naszą erą stały się powszechne w Europie - początkowo w Grecji, skąd rozprzestrzeniły się do innych państw Starego Kontynentu.

Właściwości i wartości odżywcze jajek

Jajko to prawdziwe bogactwo witamin i mikroelementów. Jest jednym z nielicznych produktów żywnościowych, który dostarcza praktycznie wszystkich składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

W jajku znajdują się witaminy z grupy B, a także witamina A, D, E oraz K. Warto jednak pamiętać, że nie zawiera ono kwasu askorbinowego. Wśród pierwiastków na prowadzenie wysuwają się potas, żelazo, wapń, fosfor, magnez, sód, cynk, selen jod. Co ważne, w jajku zawarte są wszystkie aminokwasy egzogenne, czyli te, których ludzki organizm nie może samodzielnie wytworzyć. Z tego właśnie względu, powinno ono stanowić obowiązkowy składnik diety dzieci, kobiet w ciąży oraz osób starszych.

Argumentem przemawiającym za dołączeniem jajek do jadłospisu przyszłych mam jest także fakt, że zawierają one cholinę - substancję niezbędną do prawidłowego rozwoju mózgu płodu. Spożywanie jajek zaleca się też osobom uprawiającym aktywność fizyczną oraz pacjentom w okresie rekonwalescencji po długotrwałej chorobie czy zabiegach operacyjnych. Warto pamiętać też o tym, że jajko zawiera znakomity profil tłuszczowy. Jest bowiem cennym źródłem jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Kalorie

Jedno jajko kurze pokrywa około 4% dziennego zapotrzebowania na spożywaną wartość energetyczną dorosłego człowieka. Jest także produktem wysokokalorycznym, dostarczającym średnio 80 kcal (dla 100g to 140..150 kcal). Indeks glikemiczny jaj jest zerowy.

Jajka w odchudzaniu

Bez względu na to, jest zalecane jako składnik diety odchudzającej. Zjedzenie dwóch jajek na śniadanie daje uczucie sytości na długi czas i niweluje chęć podjadania. Szacuje się, że zbudowana w ten sposób dieta, pozwala na spożycie około 400 kalorii mniej w ciągu dnia, w porównaniu ze śniadaniem o podobnej wartości energetycznej, lecz sporządzonym z innych składników.

Jajko kurze zawiera także bardzo łatwo przyswajalne białko, będące składnikiem budulcowym komórek. To właśnie ono sprawia, że produkt znacznie przyspiesza metabolizm i ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej. Przyspieszeniu metabolizmu sprzyja ponadto wysoka zawartość witaminy B12.

Jajka w diecie osób dbających o serce

Wbrew krążącej jeszcze kilka lat temu opinii, jajka są przyjazne dla układu krążenia. Zawierają bowiem szereg substancji odżywczych wspomagających kondycję mięśnia sercowego. Niebagatelny wpływ ma także zawarta w jajkach lecytyna, która znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy. Intensywne badania prowadzone niezależnie na przestrzeni ostatnich lat przez wiele ośrodków naukowych jednoznaczne wskazują na to, że spożycie do 12 jajek tygodniowo pozwala obniżyć ryzyko wystąpienia chorób krążenia. Jajko powoduje wzrost stężenia dobrego cholesterolu we krwi i zwiększa objętość cząsteczek złego cholesterolu, przez co staje się on nieprzyswajalny przez organizm. Odkładaniu się złogów tłuszczu w naczyniach krwionośnych zapobiega ponadto zawarty w jajku ksantofil. Warto pamiętać, że jajka mogą znaleźć się w diecie osób chorujących na cukrzycę lub zagrożonych stanem przedcukrzycowym.

W walce ze stresem i chorobami oczu

Jajka sprzyjają ponadto właściwej kondycji układu nerwowego. Duża zawartość witamin z grupy B oraz magnezu powoduje, że pozwalają zadbać o dobry stan komórek nerwowych. Łagodzą objawy i skutki stresu, pozwalają walczyć z chronicznym zmęczeniem. Są rekomendowane osobom skarżącym się na spadki nastroju oraz bezsenność. Naukowcy dowiedli, że regularne spożywanie jajek podnosi poziom koncentracji i poprawia pamięć. Wszystko za sprawą wspomnianej już lecytyny. Nie można także zapominać o tym, że są one cennym źródłem witaminy A niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. Dołączenie jajek do codziennej diety zapobiega zwyrodnieniu plamki żółtej i chroni przed rozwojem zaćmy. Warto podkreślić, że w jajkach kurzych występuje wysoka zawartość luteiny oraz zeaksantyny - związków wpływających pozytywnie na kondycję oczu. Co ważne, są one bardzo łatwo przyswajalne przez organizm człowieka.

Jajka na kaca

Ciekawostką jest fakt, że jajko kurze zwiera cysteinę - związek chemiczny, rozkładający aldehyd octowy, który wytwarza się w organizmie po spożyciu alkoholu. Dzięki temu może stanowić doskonałe antidotum na kaca.

Skorupki jaj

Mówiąc o jajkach, warto też przyjrzeć się ich skorupkom. To właśnie one są uważane za najcenniejsze źródło wapnia w przyrodzie. W 5% składają się z czystego węglanu wapnia, którego przyswajalność przez ludzki organizm sięga 90%. Poza tym związkiem chemicznym, w skorupce jajka można znaleźć również żelazo, miedź, fluor, cynk oraz krzem. Pod względem składu chemicznego, jej skład można porównać do składu kości oraz zębów człowieka.

Z tego względu dietetycy rekomendują włączenie ich do codziennej diety po uprzednim odpowiednim przygotowaniu. Zaleca się przy tym spożywanie nie więcej niż 1 grama zmielonych skorupek na dobę. Można dodać je do rozmaitych potraw, w tym także do ziemniaków, twarogu czy jogurtu. Prowadzone w ostatnich latach badania naukowe potwierdziły, że przygotowany w ten sposób specyfik nie tylko świetnie wpływa na stan kośćca, przez co jest zalecany osobom zagrożonym osteoporozą, ale poprawia kondycję włosów i paznokci, pozwala walczyć z nadpobudliwością i bezsennością, a także redukuje krwawienie dziąseł.

Jajka w codziennym jadłospisie - co trzeba wiedzieć?

Włączając jajka do codziennej diety, warto sięgać po produkty pochodzące ze sprawdzonego źródła. Ważnym aspektem jest rodzaj paszy, jaką jest karmiona kura. To właśnie od jej składu zależy smak i zawartość składników odżywczych produktu końcowego. Należy zaznaczyć, że w Polsce obowiązuje zakaz karmienia niosek paszą z antybiotykami. Jeżeli z powodu choroby stada istnieje konieczność ich zastosowania, jajka pochodzące z okresu stosowania antybiotyków, nie mogą trafić do sprzedaży.

Wiele osób zastanawia się też nad tym, czy kupowane przez nie jajka są świeże. Istnieje prosty sposób, aby to sprawdzić. Wystarczy surowe jajko zanurzyć w wodzie - jeśli opadnie na dno, oznacza to, że nadaje się do spożycia. Jajko pływające po powierzchni będzie z kolei zepsute. Średni termin przydatności jajka do spożycia nie przekracza 10 tygodni. Osoby sięgające po jajka często zastanawiają się nad tym, czy są one w pełni korzystne dla organizmu. Odpowiedź jest oczywiście twierdząca, chociaż jeszcze do niedawna twierdzono, że są to produkty powodujące wzrost cholesterolu we krwi. Dietetycy przekonują jednak, że teza ta jest błędna. Jajka nie niosą ryzyka wystąpienia miażdżycy pod warunkiem, że są odpowiednio przygotowane, czyli bez użycia szkodliwych tłuszczów. Nie można zapominać również o tym, że o ile żółtka można spożywać na surowo, zachowując oczywiście podstawowe zasady higieny, o tyle białka powinny zostać poddane obróbce termicznej. Surowe zawierają awidynę - substancję, która hamuje przyswajanie witamin z grupy B i wykazuje właściwości alergizujące.