Trójjodotyronina T3, fT3 - rola w organizmie, normy, wysokie, niskie T3, fT3

Trójjodotyronina to obok tyroksyny najważniejszy hormon tarczycy. Hormon ten powstaje zarówno na drodze bezpośredniej syntezy, jak i przekształcenia tyroksyny. Z racji faktu, iż trójjodotyronina T3 jest bardzo aktywna biologicznie, jej zbyt niski lub zbyt wysoki poziom w organizmie odbija się niekorzystnie na zdrowiu.

Rola trójjodotyroniny  w organizmie

Trójjodotyronina to hormon syntetyzowany przez gruczoł tarczycowy. Pierwszym etapem syntezy T3 jest zmagazynowanie w tkance tarczycy jodków, które są następnie utleniane do tyreoglobuliny. Kompleks ten zawiera aminokwas tyrozynę, który po połączeniu z jodem tworzy hormony: T3 i T4. Uwalnianie trójjodotyroniny z tarczycy odbywa się pod wpływem hormonu tyreotropowego TSH, syntetyzowanego przez przysadkę.

Głównym źródłem pochodzenia hormonu tarczycy T3 jest jednak dejodynacja tyroksyny T4 w komórkach obwodowych. Tą drogą powstaje około dwukrotnie więcej hormonu T3 niż na drodze bezpośredniej syntezy przez tarczycę.

Działanie trójjodotyroniny na organizm jest następujące:

• wspomaga przemiany węglowodanów, zwiększając wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego i zwiększając jej zużycie przez komórki,
• reguluje procesy utleniania i pozyskiwania energii przez komórki,
• pobudza lipolizę, czyli spalanie tkanki tłuszczowej,
• normalizuje poziom cholesterolu we krwi,
• zapewnia prawidłowy rozwój i dojrzewanie układu nerwowego,
• reguluje procesy termogenezy,
• nasila katabolizm białek,
• usprawnia pracę serca, zwiększając jego pojemność minutową i szybkość krążenia krwi.

Czym jest odwrotna trójjodotyronina rT3?

Odwrotne trójjodotyronina to nieaktywna biologicznie forma hormonu, która powstaje podczas konwersji T4 do T3. W warunkach prawidłowych powstają niewielkie ilości rT3, natomiast w przebiegu wielu chorób może dojść do nasilonej syntezy rT3. Schorzenia te to m. in. marskość wątroby, procesy zapalne, cukrzyca, operacje czy urazy, a także stres. Zbyt wysoki poziom odwrotnej trójjodotyroniny działa antagonistycznie do T3 i ogranicza uwalnianie hormonów tarczycy do krwi.

Prawidłowy poziom trójjodotyroniny we krwi - normy

Prawidłowy poziom trójjodotyroniny we krwi to 1,3 - 3,1 nmol/l. Poziom T3 oznaczyć można w próbce krwi żylnej pobranej na czczo. Jednocześnie zalecane jest oznaczenie wolnej frakcji trójjodotyroniny, czyli fT3 - jest to aktywna biologicznie forma hormonu (prawidłowy poziom wolnej trójjodotyroniny we krwi to 4,0 - 7,8 pmol/l). W celu prawidłowej interpretacji wyniku badania konieczne jest ponadto oznaczenie TSH, czyli hormonu tyreotropowego.

Wskazania do badania T3 i fT3 to:

• nieprawidłowy wynik badania TSH,
• monitorowanie terapii chorób tarczycy,
• monitorowanie leczenia raka tarczycy,
• wystąpienie objawów nadczynności lub niedoczynności tarczycy.

Wysoki poziom T3 w organizmie

Najczęściej wysoki poziom trójjodotyroniny występuje wraz z wysokim poziomem T4 i niskim poziomem TSH. Taka konfiguracja wskazuje na nadczynność tarczycy. Objawia się ona:

• pobudzeniem pracy serca,
• nerwowością i drażliwością,
• drżeniem rąk,
• utratą masy ciała,
• nadmierną potliwością,
• bezsennością.

Leczenie nadczynności tarczycy polega na stosowaniu leków tyreostatycznych, które mają za zadanie normalizację poziomu hormonów tarczycy we krwi.

Niski poziom T3 w organizmie

Poziom trójjodotyroniny poniżej normy najczęściej występuje wraz z niskim poziomem T4 i wysokim - TSH. Takie zmiany w profilu tarczycowym wskazują na niedoczynność tarczycy. Najczęściej towarzyszą jej następujące objawy:

• przyrost masy ciała,
• spowolnienie pracy serca,
• sucha skóra i wypadające włosy,
• zła tolerancja niskich temperatur,
• przewlekłe zmęczenie,
• senność.

Leczenie niedoczynności tarczycy polega na stosowaniu lewotyroksyny, czyli syntetycznej formy hormonu tarczycy. Niekiedy można stosować pomocniczo także T3 w formie leku.