Bor w organizmie - zapotrzebowanie, rola, niedobór, nadmiar
Bor to mikroelement powszechnie występujący w przyrodzie, duże jego ilości występują w większości roślin. W organizmie człowieka skumulowany jest w kościach, śledzionie i przytarczycach. Jego średnia zawartość w ciele człowieka jest śladowa, jednak to nie umniejsza znaczącej roli boru w utrzymaniu wielu procesów życiowych.
Bor - źródła i zapotrzebowanie
Jak już wspomniano, bor występuje w dużych ilościach w roślinach, zaś w produktach pochodzenia zwierzęcego znajdują się śladowe jego ilości. Stąd dieta bogata w warzywa i owoce zapewnia odpowiednie ilości boru. Brak jest ścisłych rekomendacji dotyczących dziennego spożycia boru, szacunkowe zapotrzebowanie na ten pierwiastek śladowy to 2 - 4 miligramów na dobę. Warto mieć na uwadze, że dawka powyżej 100 mg na dobę uznawana jest za toksyczną, a zatem mocno niepożądaną.
Najbogatsze źródła boru w diecie to owoce: jabłka, winogrona, gruszki, migdały, orzechy, daktyle, brzoskwinie, rodzynki, awokado, suszone śliwki i jagody. Inne pokarmy, w których znaleźć można znaczne ilości boru, to pomidory, rośliny strączkowe, fasola, buraki, kapusta, kalafior, rzeżucha, miód i jaja. Szacuje się, iż wchłanianie boru wynosi około 64-98%, jest jednak ograniczane obecnością leków, które obniżają kwasowość żołądka (np. powszechnie występującym w suplementach diety mleczanem magnezu).
Rola boru w organizmie
Bor to pierwiastek śladowy o istotnym wpływie na gospodarkę wapniowo - fosforanową, a tym samym na układ kostny. Bor nasila wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym, jednocześnie ograniczając jego wydalanie z organizmu. Normalizowanie poziomu wapnia odgrywa kluczową rolę dla odpowiedniej mineralizacji kości oraz prawidłowego procesu ich wzrostu. Dzięki takim właściwościom bor skutecznie zapobiega rozwojowi demineralizacji kości i osteoporozy, co ma szczególne znaczenie dla kobiet po menopauzie.
Bor odgrywa także niebagatelną rolę w regulowaniu gospodarki hormonalnej. Wpływa na aktywność estrogenów oraz testosteronu. Pełni więc szczególną rolę w procesie budowy masy mięśniowej (co ma znaczenie na przykład dla osób pracujących nad rozbudową masy mięśniowej, np. dla kulturystów), a także łagodzi dolegliwości związane z okresem menopauzy u kobiet. Po raz kolejny bor okazuje się być niezwykle ważnym pierwiastkiem dla kobiet w okresie przekwitania.
Ponadto bor warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, wpływa na funkcje intelektualne i pamięć, zarówno krótkotrwałą jak i długotrwałą. Odpowiednie spożycie boru kształtuje zdolności poznawcze, koncentrację, a także zdolności manualne i koordynację ruchową. Bor zapobiega rozwojowi reumatoidalnego zapalenia stawów, alergii skórnych czy artretyzmu.
Niedobór boru w organizmie
Przy zróżnicowanej, obfitującej w warzywa i owoce diecie, niedobór boru zdarza się rzadko. Najczęściej dotyka osoby zażywające w dużych ilościach leki ograniczające wchłanianie boru z przewodu pokarmowego.
Jakie są objawy niedoboru boru?
Objawy niedoboru boru są nieswoiste i mogą być mylone z innymi symptomami. Najczęściej pojawiają się dolegliwości bólowe kości i stawów, które z czasem mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Najistotniejsze z nich to:
- demineralizacja kości i osteoporoza, prowadzące do nadmiernej łamliwości kości i utrudnionego gojenia złamań
- zahamowanie wzrostu u dzieci i młodzieży
- choroby zwyrodnieniowe stawów, w tym reumatoidalne zapalenie stawów
- zaburzenia hormonalne, obejmujące spadek poziomu estrogenu czy testosteronu (czyli hormonów płciowych)
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- apatia
- ograniczenie sprawności umysłowej
- upośledzenie odporności
- wzmożone wydalanie wapnia i magnezu z organizmu
- wzrost częstości zachorowań na nowotwory gruczołu krokowego
Zatrucie borem
Bor to pierwiastek, którego organizm nie magazynuje w tkankach, stąd jego nadmiar zdarza się bardzo rzadko. Gdy już dojdzie do przedawkowania tego pierwiastka, objawy nadmiaru boru w organizmie to:
- biegunka
- bóle brzucha
- bóle głowy
- wypadanie włosów
- osłabienie i rozdrażnienie
- depresja
- drgawki (bardzo rzadko)
- zaczerwienienie i złuszczanie się skóry, wybroczyny skórne oraz pęcherze z wysiękiem.
Komentarze